15. Polar Vortex

’t Begon half december met een klein berichtje in het nieuws: 'Polar Vortex Could Unleash Harshest Winter In Years'. Of, in het Nederlands: ‘het permanente lagedrukgebied boven de noordpool kan de strengste winter in jaren ontketenen’. Ik haalde m’n schouders op want de weermannen en -vrouwen in Chicago zitten er vaak naast, dat geven ze zelf ook toe, omdat het weer hier zo ontzettend vaak verschillend kan zijn. Een weerman op de Antillen of de Canarische Eilanden zit met de verwachting ‘zonnig en droog’ bijna altijd goed. Maar hier hebben we sneeuwstormen, ijsregens, tornado’s, hittegolven en zelfs polar vortexen. Dus of-ie komt of niet - we merken ’t wel, dacht ik.

Een maand na onze verhuizing naar Chicago hadden we al eens kennisgemaakt met het fenomeen: temperaturen van onder de -25°C die met de snijdende wind aanvoelden als -40°C. Het gebouw waar we de eerste maand woonden kraakte en piepte alsof het elk moment kon afbreken, maar het uitzicht over Lake Michigan was fenomenaal dankzij de stoom boven het relatief warme water. En ik dacht: na deze eerste winter worden alle andere winters een ‘makkie’. Ik had ’t mis.

Afgelopen dinsdagavond begon ‘t. Nog voor we in bed lagen was ’t al onder de -20°C, ik sloot alle rolgordijnen, luxaflexen, hing een oud dekbed voor de glazen buitendeur, zette de nachtstand van de verwarming op 17 in plaats van 15, legde een kruik in bed en probeerde te slapen. Maar elk uur werden we opgeschrikt door luide knallen vanaf het dak, vermoedelijk veroorzaakt door de snelle bevriezing van het vocht in het houten dakterras. Dat kan - zo begrijp ik - zoveel spanning veroorzaken dat de spijkers eruit vliegen. Als in maart of april de sneeuw weg is, moet ik bekijken of de schade ook zichtbaar is.

Intussen hadden we op tv gezien dat de gouverneur van onze staat (Illinois) de noodtoestand had uitgeroepen, scholen en universiteiten gingen twee dagen op slot, kantoren raadden hun medewerkers aan om thuis te werken, stadsbussen werden ingezet als warming centers onder viaducten waar veel daklozen slapen en zelfs winkels en restaurants besloten om dicht te gaan om hun personeel niet in gevaar te brengen.

Toen we woensdag wakker werden gaf de thermometer op het dak -31°C aan, vijf graden kouder dan onze eerste polar vortex, met een gevoelswaarde van -47°C. Net als in bijna heel Amerika lopen ook in onze wijk alle elektriciteitsleidingen en tv- en telefoondraden boven de grond. Kennelijk was één van die draden door het gewicht van het ijs geknapt, want we begonnen de dag zonder tv en internet. Gelukkig vloeide door de plafondroosters nog altijd een heerlijk warme lucht de kamers binnen, de kranen en afvoeren waren niet bevroren en de stroom en het mobiele telefoonverkeer deden ’t nog.

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan, dus - ondanks het dringende overheidsadvies om binnen te blijven - stapte ik toch de auto in om mijn dagelijkse baantjes in het overdekte zwembad te trekken. De auto startte in één keer maar op de weg was het angstig stil. Als ’t niet hier en daar glad was geweest, had je zonder enig probleem 160 kunnen rijden; zelfs op een zondagmorgen is het verkeer drukker. Wel merkte ik dat de auto bij aankomst nog altijd koud aanvoelde. En het inademen van de ijzige buitenlucht deed pijn aan m’n longen. Het zwembad was gewoon open, omdat het onderdeel is van een wijkgebouw dat voor de gelegenheid was omgetoverd tot daklozenopvang. Maar mijn Amerikaanse mede-zwemmers waren massaal thuisgebleven. Alleen de Oekraïner die ik vaak zie was er wel. Europeanen krijg je niet zo snel bang.

De tweede nacht van de polar vortex was - tegen de verwachting in - ietsje minder koud; toch was het donderdag nog steeds even stil overal. Vandaag (vrijdag) zijn de scholen en winkels weer opengegaan. En met een aangename -10°C kan het voorjaar niet meer ver weg zijn.